Land van Cuijk is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De gemeente werd op 1 januari 2022 ingesteld door een fusie van de voormalige gemeenten Boxmeer, Cuijk, Sint Anthonis, Mill en Sint Hubert en Grave.
De fusiegemeente heeft 90.780 inwoners (31 januari 2022, bron: CBS). Cuijk is daarvan de grootste plaats, vóór Boxmeer en Grave. Qua grondgebied is Land van Cuijk de grootste gemeente van de provincie Noord-Brabant.
De gemeente is onder andere op Nijmegen georiënteerd, met name de voormalige gemeenten Grave en Cuijk. In de andere voormalige gemeenten is er vooral oriëntatie richting het westen (Uden en Eindhoven). De meest zuidelijke kerkdorpen zijn ook georiënteerd op Venray. De Brabantse identiteit is echter alom aanwezig. In de gehele gemeente wordt een Brabants-Gelders overgangsdialect gesproken, het Kleverlands (c.q. 'Land-van-Cuijks').
Voor gemeentelijke zaken kunnen de bewoners van gemeente Land van Cuijk terecht in de voormalige gemeentehuizen van Boxmeer (Raadhuisplein 1) en Cuijk (Louis Jansenplein 1), die dienstdoen als gemeentelijke balies.
Landschap
Het Land van Cuijk bevindt zich in de Slenk van Venlo ten oosten van de Peel, waar ook de Maas door stroomt. Van west naar oost is er een laaggelegen broekgebied (een vroeger Maasdal waar nu de Lage Raam door stroomt), en een langgerekte dekzandrug die overgaat in het huidige Maasdal.
Langs de Maas liggen veel weilanden, al sinds eeuwen omgeven door de maasheggen: meidoornhagen die in mei in bloei staan. Deze zijn door hun unieke karakter een cultureel erfgoed. Naast de Maasheggen kent het land van Cuijk ook veel heide, waterplassen en bossen.
Het land van Cuijk was een arme streek. De boerderijen en dorpen waren gebouwd op zandruggen, die een soort eilanden vormden te midden van heide, waar het vee werd gehoed, en hoogveenmoerassen, waar turf werd gewonnen. Dit waren gemeenschappelijke gronden, die niet aan personen maar aan dorpen toebehoorden. De Maas overstroomde vrijwel iedere winter en bevroor bovendien vaak. Tussen Cuijk en Grave werd de dijk bij hoog water doorgebroken, zodat een extra Maastak ontstond, de Beerse Overlaat, die zich bij 's-Hertogenbosch weer bij de hoofdstroom voegde. Dit gebied behoorde echter voornamelijk tot het kwartier van Maasland van de meierij van 's-Hertogenbosch.
Vanaf 1850 werd de ontginning van de gemene gronden serieus ter hand genomen, waardoor ze in weiland en bos veranderden. Afwateringskanalen werden gegraven, verharde wegen werden aangelegd en nieuwe dorpen werden gesticht, met als laatste Landhorst. De infrastructuur werd in de loop van honderd jaar sterk verbeterd, zoals nog met aanleg van A73 en A77. Optimalisering van de landbouw met behulp van kunstmest en de intensieve vormen van veehouderij brachten in de 20e eeuw welvaart in het gebied.
